Cải cách hành chính Cải cách hành chính

Công vụ được hiểu là các việc của nhà nước được thực hiện bởi đội ngũ cán bộ, công chức vì lợi ích chung, lợi ích cộng đồng, lợi ích xã hội, lợi ích nhà nước, được pháp luật quy định. Hoạt động công vụ được tiến hành trên cơ sở pháp luật nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước vì lợi ích xã hội, lợi ích nhà nước, lợi ích chính đáng của các tổ chức và cá nhân. Hoạt động công vụ có tính tổ chức cao, được tiến hành thường xuyên, liên tục theo Hiến pháp, các đạo luật và các văn bản quy phạm pháp luật trên cơ sở sử dụng quyền lực nhà nước và được bảo đảm bằng quyền lực nhà nước. Hoạt động công vụ chủ yếu do đội ngũ công chức chuyên nghiệp thực hiện. Có thể hiểu nền công vụ là một hệ thống các yếu tố cấu thành bao gồm thể chế, đội ngũ, tổ chức và những điều kiện để thực thi công vụ. Do vậy, nhu cầu khách quan ở mọi quốc gia luôn phải xây dựng nền công vụ liên thông, thống nhất, chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động và thực tài thì những công việc chung của nhà nước, xã hội mới được giải quyết kịp thời, hiệu quả. Để thực hiện cải cách và xây dựng nền công vụ liên thông, thông suốt, cần tiếp tục có những giải pháp về hoàn thiện thể chế pháp luật; tăng cường năng lực thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức; chú trọng đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị công sở và thực hiện tốt công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

1. Yêu cầu của nền công vụ liên thông, thông suốt

Hiến pháp năm 2013 khẳng định: “Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam do nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ tri thức”. Hiến pháp cũng quy định nguyên tắc tổ chức quyền lực nhà nước là: “Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp”. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XI tại Đại hội XII của Đảng đã xác định nhiệm vụ hoàn thiện tổ chức và nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của bộ máy nhà nước là: Đẩy mạnh thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước theo hướng xây dựng nền hành chính dân chủ, hiện đại, chuyên nghiệp, năng động, phục vụ nhân dân, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả. Hoàn thiện thể chế hành chính dân chủ - pháp quyền, quy định trách nhiệm và cơ chế giải trình của các cơ quan nhà nước; giảm mạnh, bãi bỏ những thủ tục hành chính gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp. Đề cao đạo đức công vụ, trách nhiệm xã hội, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong chỉ đạo và thực thi công vụ, của cán bộ, công chức; đẩy mạnh việc áp dụng chính phủ điện tử.

Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15/7/2021 của Chính phủ ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021-2030 nêu rõ mục tiêu chung là: tiếp tục xây dựng nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển, liêm chính, phục vụ nhân dân, trên cơ sở những quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng về đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân trong giai đoạn 2021-2030.

Mục tiêu chung nói trên đặt ra yêu cầu đảm bảo sự liên thông, thông suốt trong hoạt động công vụ, giữa các bộ phận của nền công vụ, các chương trình, hoạt động của công vụ. Hoạt động công vụ không bao gồm các phần tách rời, khác biệt mà là sự tổng hợp, tích hợp những phần liên quan trong tính tổng thể của nó. Đảm bảo sự liên thông, thông suốt trong hoạt động giữa các ngành, các cấp từ Trung ương đến cơ sở. Đồng thời, cần hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật đảm bảo cho các hoạt động công vụ đồng bộ, đầy đủ, đáp ứng yêu cầu thực tiễn, hướng tới hiệu quả cao; từng bước hiện đại hóa cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng xây dựng chính phủ điện tử, hướng tới chính phủ số. Mặt khác, đáp ứng yêu cầu về tăng cường năng lực thực thi công vụ của đội ngũ công chức nhằm phục vụ tốt hơn, hiệu quả hơn đối với người dân và tổ chức.

2. Giải pháp tăng cường xây dựng nền công vụ liên thông, thông suốt

Thời gian tới, trong bối cảnh mới, mục tiêu thực hiện cải cách thể chế công vụ là: Xây dựng, hoàn thiện hệ thống thể chế công vụ, đồng bộ trên tất cả các lĩnh vực; nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng bộ, hiện đại, hội nhập, trọng tâm là thị trường các yếu tố sản xuất, nhất là thị trường quyền sử dụng đất, khoa học, công nghệ; tạo được bước đột phá trong huy động, phân bổ và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để thúc đẩy phát triển đất nước; tổ chức thi hành pháp luật nghiêm minh, hiệu quả, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của cá nhân, tổ chức và toàn xã hội. Xây dựng và hoàn thiện nền công vụ liên thông và thông suốt cần có những giải pháp, biện pháp phù hợp với tình hình thực tế, sau đây là một số giải pháp cơ bản:

Một là, tăng cường thể chế hóa, cụ thể hóa chủ trương, đường lối chung về cải cách công vụ. Đảm bảo hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đáp ứng yêu cầu đồng bộ, đầy đủ, liên thông, thông suốt. Phát huy tinh thần tham gia của các chủ thể trong hoạt động công vụ, đảm bảo sự chia sẻ trách nhiệm đối với các cơ quan quản lý Nhà nước. Đảm bảo sự liên thông, thông suốt giữa các ngành, các cấp, các bộ phận của nền công vụ, giữa các khu vực, các địa phương. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật không chỉ quy định về cách thức hoạt động, quy chế hoạt động, mà còn về hệ thống tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, đội ngũ cán bộ, công chức trong hệ thống quản lý Nhà nước.

Đồng thời, chú trọng việc kiểm tra, giám sát quyền lực. Tiến hành phân cấp, phân quyền mạch lạc theo hướng rõ người, rõ thẩm quyền, trách nhiệm, nhất là trách nhiệm người đứng đầu. Chính quyền địa phương cần được tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sự vận hành hiệu quả của bộ máy ở địa phương mình, chính quyền Trung ương thực hiện vai trò điều phối, quản lý vĩ mô.

Hai là, nâng cao năng lực phục vụ của các cơ quan quản lý Nhà nước thông qua việc nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa trong triển khai xây dựng chính phủ điện tử, chính phủ số. Hiệu quả hoạt động công vụ phụ thuộc rất lớn vào năng lực của hệ thống trang thiết bị đồng bộ, hiện đại và thường xuyên được nâng cấp, bảo hành. Cải cách, đổi mới trong khu vực dịch vụ công là thực hiện cải cách nền công vụ theo hướng liên thông, thông suốt, đảm bảo vai trò chỉ đạo, kiểm soát của quản lý Nhà nước trong cung cấp dịch vụ công cho người dân, tổ chức.

Ba là, nâng cao năng lực thực thi công vụ của đội ngũ cán bộ, công chức. Thông qua quy trình tuyển dụng chặt chẽ, khuyến khích người có năng lực, tài năng tham gia vào hoạt động công vụ. Đổi mới cơ chế quản lý, phương pháp đánh giá cán bộ, công chức, cơ cấu lại đội ngũ công chức, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng về kiến thức, kỹ năng hành chính, về ngoại ngữ, tin học và nâng cao đạo đức trong thực thi công vụ. Trong thi tuyển, xét tuyển cần công khai, có cạnh tranh; có cơ chế thực hiện tuyển dụng, bổ nhiệm lãnh đạo, quản lý đặc biệt đối với những người thực tài. 

Bốn là, thực hiện nghiêm công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động công vụ, trong các cơ quan có chức năng chống tham nhũng, tiêu cực. Thực hiện công khai, minh bạch, kịp thời công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán và đảm bảo người đứng đầu chịu trách nhiệm về kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán. Kiên quyết đưa ra khỏi bộ máy những cán bộ, công chức vi phạm pháp luật về tham nhũng, tiêu cực, vi phạm quy định của Đảng và Nhà nước. 

Năm là, tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, đạo đức công vụ trong đội ngũ cán bộ, công chức đi liền với các chính sách đãi ngộ, động viên, khuyến khích cán bộ, công chức hoàn thành tốt nhiệm vụ và có cơ chế loại bỏ, bãi miễn những người không hoàn thành nhiệm vụ, vi phạm kỷ luật, mất uy tín với nhân dân. Tạo động lực cải cách bên trong đội ngũ cán bộ, công chức bằng nhiều biện pháp, như: Đề cao trách nhiệm cá nhân trong thực thi công vụ; quan tâm đến nâng cao lợi ích của đội ngũ cán bộ, công chức bằng chính sách lương, thưởng thoả đáng; đổi mới phương thức đánh giá cán bộ, công chức dựa trên kết quả công việc; cơ chế, chính sách khuyến khích về đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, năng lực và tạo cơ hội thăng tiến, phát triển cho những cá nhân có trách nhiệm, đổi mới, sáng tạo trong thực hiện cải cách hành chính để nền công vụ được liên thông, thông suốt.

Sáu là, đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ, công chức, người dân, doanh nghiệp, xã hội và thực hiện bố trí đủ nguồn tài chính và nhân lực cho cải cách hành chính.

Vì vậy, để xây dựng nền hành chính Nhà nước phục vụ Nhân dân, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch, bảo đảm quản lý thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả thì không thể không xây dựng nền công vụ liên thông, thống nhất, chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động và thực tài. Ngược lại, cần dựa trên nền hành chính Nhà nước phục vụ Nhân dân, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp, hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch, bảo đảm quản lý thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả. Triển khai thực hiện Chương trình tổng thể cải cách nền hành chính Nhà nước giai đoạn 2021-2030 đòi hỏi phải xây dựng được nền công vụ liên thông, thống nhất, chuyên nghiệp, trách nhiệm, năng động và thực tài. Những nhân tố này có tính tất yếu khách quan, có liên hệ, tác động, ảnh hưởng qua lại trong quá trình xây dựng nền công vụ hiện đại ở nước ta./.